مهرداد جان سلام . خوشحالم که تو هنوزاهنوز می نویسی و گرم می نویسی و از مهم ترین رویدادهای هنر و ادبیات امروز ایران ، که حالا فقط و فقط انگار به مرگ ختم می شود و می رسد ، نمی گذری . و اما در مورد ممیز ! می دانی که مخالفت الان و اکنون من با او محدود به زمان مرگش نمی شود و بیشتر به حین و هنگام حیاتش بازمی گردد که همیشه و همه جا بود و نبود و مصداق همه ی پدرخوانده ها به نوعی در همه کارهای این حوزه دست داشت . دستی که گاه و شاید شفا می داد و گاه و شاید خفه می کرد و بیشتر هم در نطفه . ممیز از جمله کسانی بود که من هیچ وقت نخواستم و به گونه ای گم و گنگ نتوانستم به او نزدیک بشوم و با او کنار بیایم و نخستین کسی هم بودم که پدرخوانده گی او را در چند نقد و نوشته ام برملا کردم و رو آوردم . اگر نه که هیچ گاه و هیچ وقت ندیدم این عنوان رسانا و فراگیر ، از سوی هیچ کدام از موافقان و مخالفان این هنرمند بدو داده نشد و به عینیت مکتوب در نیامد . یادم می آید اولین بار به پدرخوانده گی او در یکی از نقدهایم اشاره کردم که مربوط به یکی از بی ینال های گرافیک بود . مطلبی که تیترش این بود :" حضور نامرئی و نامشروع پدرخوانده ها ! " و باعث شده بود که ممیز به رئیس وقت موزه هنرهای معاصر بگوید : " حالا ما شدیم حرامزاده ؟" . از ممیز خاطرات زیادی دارم که این نسبت را تایید می کند . یک سری اسناد و مدارک شفاهی و کتبی هم هست که بر این موضوع صحه می گذارد . بدتر از همه به نظر من پیام تسلیتی بود که " حسین صفار هرندی " وزیر ارشاد ( نه فرهنگ ) فعلی به مناسبت مرگ او فرستاد . ما اگر ممیز را نشناسیم و قدر و قیمت او را هم ندانیم ، بنا به هم سنگری مان در مطبوعات ، صفار هرندی را خوب می شناسیم و می دانیم که چه کسانی مورد تایید و تاکید یک چنین آدم و تفکری است ! مصونیت از نیش ها و نمایش های کیهان برای هنرمند سرشناسی چون ممیز ، که هم از توبره خورده بود و هم از آخور ، جای هیچ گونه دفاعی را از این مرد خلد آشیان جنت مکان باقی نمی گذارد ! هر چند البته از او حرکاتی استراتژیک و تاکتیکی در عرصه ی هنر معاصر ایران به یاد داشته باشیم . این نظر من است و نه از روی عناد ، که با کمی تامل در زوایای مختلف زندگی یک هنرمند جهان سومی داده می شود ! جا داشت در این پست اخیرت یادی از آتشی کنم و به پاسداشت او چند سطری بنویسم که ترجیح دادم خواننده ی متن زیبا و شاعرانه ی تو درباره ی او باشم و همان را دوباره و دوباره بخوانم . اعتراف می کنم که متن بسیار سنجیده ای است این آخری و حق مطلب را درباره ی آتشی و در نوع خود ادا کرده است . و اما با لاخره باز ممنون و بسیار ممنون که در این وانفسا ی فراموشی ها ، سراغی از دوست و برادر کوچکت گرفتی . این بزرگواری ات را هرگز فراموش نخواهم کرد !

محمد جان
هميشه تو را-صرفنظر از خوب و بدش- به صراحت بيان مي شناسم و بي تعارف بودن در آشكار كردن آنچه كه بدان معتقدي ؛ درباره مميز هم مي دانم كه از سالها پيش با نقش او بويژه در عرصه اجتماعي اش ميانه اي نداري و منتقد حضور بعضا غير هنرمندانه اش؛ كه البته در مواردي حق با تواست .با اين همه به گمانم در اين وانفسايي كه بر ما مي رود چه به لحاظ تاريخي و چه در عرصه هاي خلاقيت هنري كمي شايد بايد آرام تر قضاوت كنيم اين نامها و نشانه ها را.آنها به هر حال محصول دوران خويشند و آموخته گاني متفاوت از نسل من و تو كه بسياري از" انواع و روشهاي حضور" را-خوشبختانه يا شوربختانه- نياموخته ايم ؛متوجه منظورم هستي كه!به هر حال من شخصا ضمن تاييد اين نظر كه بت سازي باعث نديدن آفتها مي شود اما معتقدم بايد در عرصه نقد هنري اگر حقي به جانبي هست- با همان صراحت پيشين- آن را هم بگذاريم .و بي ترديد، مميز در قلمرو گرافيك ايران كار كرده بسيار و قلم چرخانده است فراوان؛ و اگر هست همينجاست جايگاه او؛ و دستكم حالا در غياب جسماني اش و از " زاويه نقد هنري" چه اهميتي دارد كه فلان جريان تاييدش كرده و بهمان تكذيب [اگرچه روند تاريخ، قضاوت نهايي اش را خواهد داشت] .در غير اين صورت همه ترس من از آن است كه به تدريج بر نخ باريكي بدويم كه "آل احمد" دويد و ديدي كه ريسمان قابل اتكايي هم نبود، حداقل در همان حوزه نقد هنر.مي خواهم بگويم از آنجا كه اساسا قضاوت كردن-بخصوص آنگاه كه به قلمرو شخصي آدمها نزديك مي شويم- امري بسيار دشوار و متكي است به صدها وجه و فاكتور نهان و آشكار ، پس بايد بايد بيشتر مراقب بود. سپاسگذارم از توجه ومحبتت

مهرداد عزیز ! چیزی که من درباره ی ممیز و اینجا نوشتم ، نه نقد آثار و آفرینه های او ، که در جایی مفصل بیان کرده ام ، که به فراخور متن و مطلب کوتاهی بود که تو نوشته بودی و بیشتر هم انگار اشاره به نقش و حضور اجتماعی ممیز داشت . من هیچ گاه و هرگز منکر ظرفیت ها و ظرافت های کار ممیز نشده ام و او را یکی از پیشروان واقعی بومی و آکادمیک کردن گرافیک غرب در این مملکت دانسته ام و می دانم . ولی خب اگر گرافیک به عنوان یک هنر گویاگر ، حرفی برای گفتن داشته باشد در مواجهه با مردم و مخاطب است ، که ارزش پیدا می کند و اگر نه که هنری گنگ و بی ربط است . ممیز در بسیاری از جریان ها و به ویژه در انحلال گروه پیشرو " آزاد " و جمع " تالار ایران "متاسفانه نقش خوبی نداشته و ادامه ی همین نقش را در بسیاری از جریان های هنر ایران نیز بازی کرده است . این است دلیل آن پدرخوانده گی و انحصار طلبی ممیز که تا پای مرگ هم حتا او را رها نکرد و خود من شاهد بلا واسطه ی آن بوده ام و هستم . و اما آل احمد فکر نمی کنم مثال خوبی برای آن حرف هایی باشد که بنده درباره ی امثال ممیز داشته و دارم . آل احمد یک سری معیارها داشت که اصلا ربطی به هنرهای تجسمی پیدا نمی کرد و همیشه و همواره هم سعی می کرد که افق بیرون از خود را با افق درونی خود همراه و هماهنگ کند . من اما ، اگر اینجا اشاره ای به حاشیه های حضور ممیز کردم و می کنم ، بیرون از حیطه ی شم و شناخت هنری ام است و اصلا و ابدا نمی خواهم روی این رویکرد نام نقد نهاده شود . با این همه ارادتمندیم !